BOMBE CAM NEDİR?

Bükülmüş cam olarak da adlandırılan bombe cam, temperli bombe ve tempersiz (kalıp bombe) bombe olarak üretilir.

Tempersiz bombe cam bükme işlemi, düz camın erime noktasına gelene kadar ağır bir şekilde ısıtılıp, yer çekimi ile içbükey veya dışbükey bir kalıbın içinde cam erimeye başlar ve eriyerek kalıbın şeklini aldıktan sonra yavaş yavaş soğutularak bükme işlemi tamamlanır.

Soğutma işlemi dört beş saat gibi uzun bir süredir. Bunun sebebi camın içinde oluşacak iç gerilmeleri azaltmak, çatlama ve kırılmaları önlemektir. Camın teknik özellikleri göz önünde bulundurularak büküm işlemi ile pek çok tasarım yapılmaktadır, imkânsız gibi görülebilecek formlar üretmek mümkündür.

Tempersiz bombe cam üretiminde gerekli görülen işlemlerde dışarıdan müdahale söz konusudur.

Temperli bombe cam bükme işlemi, 600 santigrat dereceye kadar ısıtmayı içerir. Yüksek sıcaklık, camı bükebileceğiniz bir duruma getirmek için yeterlidir. Mekanik basınç kullanarak camı istenilen şekle getirebiliriz.

Temperli bombe cam üretiminde cam türüne ve kalınlığına göre fırının sıcaklık, süre ve konveksiyon ayarlarını, bombe için gerekli olan ayarları (radyus, basınç, üfleme geciktirme, üfleme süresi, nozul ayarları) yapılarak üretilir.

Bombe (bükülmüş) cam, güvenlik camına dönüştürülebilir. Bu, iki bombe camın birbirine lamine edilmesiyle elde edilebilir.

Bombe yapılmış temperli bir cam kırıldığında, insanlara neredeyse zararsızdır. Bunun nedeni, bombeli temperli camdan elde edilen cam parçalarının diğer cam türlerine göre keskin olmamasıdır.

Bombe yapılmış temperli cam genellikle yakınlarda insanların olduğu ve güvenliğin yüksek önceliğe sahip olduğu uygulamalarda kullanılmasının nedenidir.

Bombeli camlar, dış görüş ve köşebent alanları, çatı pencereleri, solaryumlar, kapalı yürüyüş yolları, iç duvarlar ve korkuluklar gibi tüm mimari uygulamalar için tercih edilen bir üründür.

Birçok şekle izin vermesine rağmen, tempersiz bombe zaman alıcıdır.

Isıl işlemli bükme işlemi ile camın, mukavemetini arttırmak için istenilen eğriliğe ulaştıktan hemen sonra çok hızlı bir şekilde soğutulur. Buradaki ana zorluklar, üretim sürecinin neden olduğu optik bozulmaların nasıl önleneceği ve kaplamalar söz konusu olduğunda silindirik şekiller ve içbükey şekillerle ilgili sınırlamalardır.

Bombeli cam, mimarlara ve tasarımcılara, düzlüğün, köşelerin ve kenarların yumuşak kıvrımlarla geliştirilebildiği estetik açıdan hoş kavisli camlı cepheler yaratma özgürlüğü verir.

Düz camın istenilen şekillere yığılması için çeşitli tiplerde çelik kalıplar kullanılmaktadır. 

Bazı durumlarda, bükme işleminin ardından yüksek kaliteli laminasyon ve yalıtım sağlamak için iki veya daha fazla cam parçası aynı anda bükülür.

Düz cama bombe formu quenchte verilecek ise cam yüzeyine temas eden kevların temiz ve seviyesinin aynı olmasına dikkat edilmelidir. Aksi takdirde kirli ve düzgün olmayan kevlar camın çizilmesine neden olabilir.

Boyalı cama bombe formu quenchte verilecek ise boya yüzeyine temas eden kevların temiz ve seviyesinin aynı olmasına dikkat edilmelidir. Aksi takdirde kirli ve düzgün olmayan kevlar boyanın çizilmesine neden olabilir.

Bombeli temperli camların kontrolü için gabari veya kontrol şablonları olmalı ve kontrol toleransları belirlenmelidir.

Bombeli temperli camlarla ilgili TS ve EN standardı henüz olmadığı için ISO 11485-1 ve 2 standardı temin edilerek bu standarda göre üretim yapılmalıdır.

Bombeli Cam Kontrol Esasları

Bombeli temperli camların görünüş kalitesi 2 m dik pozisyonda normal gün ışığında yapılır.

Boyut kontrolleri 0,5 mm hassasiyette bir cetvelle yapılır.

Bu tolerans dışı olan camlar hatalı olarak ayrılır.

2 m’den bakıldığında çizgisel hata görülmemelidir.

Camın büküm işlemi, cam tipine, ölçüsüne, büküm açısına, kalınlığına ve kalitesine göre, belli bir ısı uygulanması şartı ile konulan kalıba göre biçim almasıdır.

Dış cephe kaplamalarında; temperli camlar belirli açılarda bombe verilerek biçimlendirilir.

Daha küçük fırınlarda ise iç mekânlarda kullanılan dekoratif öğe ve mobilyaların float camların bükülmesi ile biçimlendirilmektedir.

Büküm işlemini dış cephe kaplamalarında; muz bombe, konik bombe, küresel bombe ve silindirik bombe olarak sınıflandırılabilir.

Bükülerek kullanılan camlar araba, otobüs, yat ve teknelerin pencerelerinde, panoramik asansörlerde ve merdiven korkulukları gibi çeşitli alanlarda kullanılmaktadır.

Camın biçimlenmesi ile elde edilen bombeli (bükümlü) camlar sayesinde ışık ve görüntünün devamlılığı sağlanabilmektedir.

Bükülmüş (bombe) temperli cam mükemmel mekanik mukavemet ve sıcaklık değişimlerine karşı dayanıklılık sunar.

Tavlanmış bükülmüş cam, güvenlik camına duyulan ihtiyacın minimum olduğu pencerelerde ve vitrinlerde en sık görülür.

Temperli bombe cam kırıldığında kesici özelliği olmayan zar gibi küçük parçalara ayrılır.

Camın ısıtılması, bükülmesi ve hızlı bir şekilde soğutulmasından oluşan bir üretim süreci sayesinde bükümlü (bombeli) temperli cam, tavlanmış camdan 4-5 kat daha güçlüdür.

Bükme işlemi, cama yeni bir işlevsel ve estetik kalite sağlar.

Bükülmüş (Bombeli) temperli cam, temperli düz camın tüm avantajlarını kazanır.

Bükülmüş (Bombeli) temperli cam, mekanik ve termal yüklere karşı daha fazla direnç ve ayrıca sıcaklık değişimlerine karşı dayanıklılık sunar.

Bombeli cam modelleri 4 mm ile 10 mm üstü ölçülerde üretilebilen özel cam ürünleridir.

Bombeli camlar, hassas ve yavaş çökmeden kaynaklanan yüksek optik kaliteye sahiptir.

Bombeli camlar, şeffaf, renkli ve baskılı PVB ile lamine edilerek üretilebilir.

Camın tavlanması ve yavaş soğutulması camda yüzey gerilimini artırarak toklaştırır.

Tempersiz bombeli camlarda kırılma sonrası yapısal davranış olarak büyük kırılmalar meydana gelir.

Bombeli camlar birçok ebat, ölçü, bombe ve kavisli üretimi yapılabilmektedir.

Bombeli camların herhangi bir modeli yoktur.

İstenilen prototipte üretimi gerçekleştirilir.

Bombe olmadan önce cama mutlaka kenar işleme işlemi uygulanmalıdır.

Kenar işlemesiz cam bombe yapılamaz.

Temper bombe işleminden sonra camlara kesim, delik delme, kenar ve yüzey işlemi yapılamaz.

Temperli bombe camın ısıl gerilimlere karşı direnci yüksektir.

Bombe olacak camların kenarında çatlak, pul atığı vb. hatalar olmamalıdır, bu tür hatalar düzeltilmelidir.

Bombe uygulanan camın; radyus şablonu vb. kalıplar ile bombe uygunluğunu standartlara

(BS ISO 11485-Binalar için Bombeli Cam Standardı esas alınabilir.) veya fabrika standartlarına göre kontrol edilir. İstenen standartlara göre uygunsuzluk belirlediğinde camın fırında kalış süresi, ısı, hava basıncı, cam-nozul mesafesi gibi parametrelerde değişiklik yaparak uygunsuzluğu giderilir.

Düz cam, düşük demirli cam, Reflekte cam, satine cam, renkli cam, buzlu cam, boyalı camlar, kumlamalı cam, koyu renkli bombeli camlar üretilmektedir.

Boyalı camlarda boyalı yüzey mutlaka yukarıya bakacak şekilde işlenmelidir.

Bombeli camlarda çok fazla radius ve ebat çeşitliliği olduğundan seri üretim öncesinde proje bazında deneme yapılarak şahit numune üretilmelidir.

Temperli bombe cam üretildiğinde yüzeyleri ve kenarlarında sıkıştırma gerilimi oluşur. Camın iç kısımlarında ise çekme gerilimi meydana gelir. Bu oluşan kuvvetler dengede olduğu için cam kırılmaz. Bu gerilim farkı temperli bombe camın kırılmasını zor hale getirir.

Bombeli camlar logolu olarak üretilebilir.

Bombe olacak camda delik var ise delik çapı cam kalınlığından küçük olmamalıdır.

Bombe cam üretiminde delik kenarında yer alan çapakların, havşa işlemi yapılarak temizlenmesi gerekir. Havşa işlemi yapılmaz ise cam büküm esnasında delik kenarlarından çatlamaya veya kırılmaya neden olur.

Sayısız şekilde bombeli cam üretilebilir.

ISO 11485-3:2014'teki sınıflandırma sistemi, kişilere yönelik kesme ve delme yaralanmalarının ve malzemenin muhafaza özelliklerinin azaltılması yoluyla kişisel güvenliğin artırılmasıyla ilgilidir.

ISO 11485-3:2014, binalarda kullanım için temperli bombe güvenlik camının parçalanma testi ve fiziksel ve mekanik özellikleri dahil olmak üzere kırılma özelliklerini kapsar.